De Belgische kunstschaatsster Loena Hendrickx liep dit weekend plaatsing voor de Grand Prix-finale mis. In haar laatste optreden in de ISU Grand Prix maakte ze een fout in een geplande combinatie en kwam ze ten val. Daardoor verloor ze cruciale punten en zakte ze in het klassement. Het toont hoe digitale jurysystemen en algoritmen de sport sturen, en wat Europese digitalisering en de gevolgen voor sport en publiek betekenen.
Digitale punten maken verschil
De International Skating Union (ISU) gebruikt het International Judging System (IJS) met een directe, digitale puntentelling. Dit systeem splitst de score in een technische puntenscore en programma-onderdelen zoals presentatie en interpretatie. Een algoritme is hier een set rekenregels die automatisch alle punten optelt en aftrekken toepast. Zo ziet het publiek vrijwel meteen na de kür de voorlopige uitslag.
Bij een gemiste combinatie valt de geplande basiswaarde deels weg en wordt de Grade of Execution (GOE) negatief. Een val geeft bovenop die verlaging een vaste aftrek op het totaalscoreblad. De optelsom is hard: een fout op een sprongserie weegt zwaarder dan een kleine wankeling. Daarmee kan één moment het verschil maken tussen finale of uitschakeling.
In het ISU-puntensysteem levert elke val een vaste aftrek van 1,00 punt op, bovenop lagere beoordelingen van het element.
Een technisch panel gebruikt video-replay om elk element te bevestigen, zoals de rotaties en landingen. Die replaytechnologie helpt om twijfel weg te nemen en om consistente calls te doen. De software zet die beslissingen direct om in punten op het scorebord. Zo ontstaat een controleerbare keten van beslissing naar data.
Transparante data en livestreams
De ISU publiceert element-voor-element protocollen met waarden, GOE en jurycijfers. Fans zien live via het resultatenplatform hoe een score tot stand komt. Dat vergroot de transparantie en maakt analyses door media en coaches mogelijk. Het verlaagt ook de drempel voor nieuwe volgers die willen begrijpen wat een prestatie waard is.
Livestreams en datafeeds lopen via officiële kanalen en rechtenhouders. In Europa geldt soms geoblocking, waardoor een stream per land kan verschillen. Die distributie is een digitaal vraagstuk, niet alleen een tv-vraagstuk. Rechtenpartijen en platforms bepalen daarmee de toegang voor fans in Nederland en België.
Voor teams en bonden leveren de openbare protocollen waardevolle trainingsdata op. Ze zien waar punten weglekken en waar winst te halen is. Data-analyse, zelfs met eenvoudige tools, kan patronen in sprongen en spins blootleggen. Zo worden coaching en techniek gerichter en meetbaar.
Plaatsing volgens vaste regels
De Grand Prix-serie bestaat uit meerdere wedstrijden, waarbij rijders punten verzamelen. De top zes bij de vrouwen plaatst zich voor de finale. Een lagere eindklassering in de laatste wedstrijd kan daardoor beslissend zijn. Dat is hier ook gebeurd: de fouten kostten Hendrickx de punten die ze nodig had.
De puntentelling voor plaatsing volgt vaste, vooraf bekende rekenregels. Bij gelijke stand tellen onder meer hoogste plaatsingen en totale scores als tiebreaker. Dat maakt de route naar de finale voorspelbaar voor teams en fans. En het dwingt rijders om elk optreden optimaal te scoren.
Voor het publiek in Nederland en België is die duidelijkheid belangrijk. Het maakt het eenvoudiger om scenario’s te volgen tijdens de uitzending. Data-graphics en live-klassementen helpen daarbij. Omroepen en platforms gebruiken die tools steeds vaker in hun tweede scherm-ervaringen.
Europese regels voor sportdata
Sportdata vallen onder de AVG als ze herleidbaar zijn tot een persoon. Organisaties zoals de ISU en nationale bonden, waaronder de KNSB, moeten dus dataminimalisatie en beveiliging toepassen. Denk aan versleuteling van live-feeds en beperkte bewaartermijnen voor video. Atleten moeten weten welke gegevens worden verwerkt en met welk doel.
De Europese AI-verordening (AI Act), die op het moment van schrijven in afronding is, raakt toekomstige systemen met computer vision of geautomatiseerde beoordeling. Als zulke tools het juryoordeel ondersteunen, gelden eisen aan transparantie en menselijke controle. De uitkomst moet uitlegbaar zijn en auditbaar blijven. Dat past bij de behoefte aan eerlijkheid in jurysporten.
In de trainingsfase groeien toepassingen met sensoren en video-analyse snel. Wearables meten spronghoogte en rotaties, maar zijn in competitie niet toegestaan. Clubs en federaties in Europa zetten die technologie in om fouten zoals gemiste combinaties te voorkomen. Zo schuift de innovatie op van de ijsbaan naar het datalab, en weer terug naar betere prestaties.